Portaal

Taal speelt een cruciale rol in ons leven. We gebruiken taal om te communiceren, onze gevoelens uit te drukken en om greep op de wereld te krijgen. Dit vraagt om goed taalonderwijs op de basisschool. Kinderen leren op school taal te gebruiken en op taal te reflecteren. Hiervoor zijn vaardige leerkrachten nodig die het taalontwikkelingsproces van de leerlingen zorgvuldig volgen en stimuleren. Maar hoe kun je als leerkracht je taalonderwijs zo vormgeven dat je optimaal bijdraagt aan de ontwikkeling van alle leerlingen?

Portaal is een praktische taaldidactiek die een ‘portaal’ biedt naar de wereld van het taallerende kind. Het boek gaat in op de wijze waarop je als leerkracht leerlingen tijdens de basisschoolperiode kunt begeleiden in hun taalontwikkeling. Het heeft twee delen: een algemeen deel en een deel over taaldomeinen. Het algemene deel bestaat uit vier hoofdstukken, waarin algemene informatie wordt gegeven over taal en taalonderwijs. In deel II worden de wetenschappelijke inzichten per domein vertaald naar de dagelijkse praktijk in de (stage)klas. Deze hoofdstukken kennen elk dezelfde opbouw. Per domein worden de belangrijke didactische uitgangspunten voor zowel het jonge als het oudere kind uitgewerkt. Voor lezen en schrijven is gekozen om voor het jonge kind een apart hoofdstuk uit te werken.

Op de bijbehorende website staan achtergrondinformatie en suggesties voor verwerking van de theorie. Verder vind je per hoofdstuk een powerpoint met audio, de begrippen uit de Kennisbasis Nederlandse taal en manieren om met deze begrippen te oefenen.

Portaal is bedoeld voor pabostudenten, leerkrachten, taalcoördinatoren in het basisonderwijs en andere belangstellenden die hun kennis op gebied van taal en taaldidactiek willen verbeteren.

De auteurs van Portaal hebben allen een achtergrond als opleider Nederlands aan de pabo en/of werkervaring bij diverse expertisecentra.

Sylvia Bacchini was opleider Nederlands en Nederlands als tweede taal. Zij is betrokken bij nascholing en bij de ontwikkeling van programma’s voor tweedetaalleerders. In december 2012 promoveerde zij op onderzoek naar woordenschatdidactiek voor jonge tweedetaalleerders.

Rikky Dekkers begon haar onderwijsloopbaan als onderwijzers, werkte als opleider Nederlands aan de Opleidingsschool voor Kleuterleidster, PA en pabo, was manager bij een schoolbegeleidingsdienst en tot aan haar pensionering inspecteur van het onderwijs. Ze is sindsdien betrokken bij nascholingsprojecten voor leraren basisonderwijs en het ontwikkelen van taalonderwijs voor het basisonderwijs.

Frans Hiddink is senior docent-onderzoeker bij het lectoraat Meertaligheid & Geletterdheid aan de (academische) pabo van NHL Stenden Hogeschool. Hij is in 2019 gepromoveerd op een praktijkgericht onderzoek naar manieren waarop kleuters in kleine groepjes problemen oplossen en redeneren. Zijn onderzoek richt zich met name op het versterken van de omgang met talige diversiteit, het optimaliseren van interacties in de klas en het bevorderen van ontluikend schrijfgedrag in spel. Zijn specifieke expertise naast netwerkleren betreft functioneel taalonderwijs, dialogische interactie, peerinteractie en ontluikende geletterdheid, waarover hij ook lesgeeft op de pabo.

Dory Hofstede werkt als opleider Nederlands en taaldidactiek bij de pabo van de Hanzehogeschool Groningen. Daarvoor werkte ze bij het Etoc (Expertisecentrum taal, onderwijs en communicatie) van de Rijksuniversiteit Groningen, waar ze onderzoek deed naar taal en lezen en als auteur betrokken was bij diverse methodes voor begrijpend lezen.

Casper Markesteijn was onderwijzer, directeur van een basisschool en opleidingsdocent Nederlands op de pabo van Hogeschool Rotterdam. Hij was lid en voorzitter van de Griffel- en Zoenjury. Van zijn hand kwam een aantal kinderboeken uit, hij recenseerde en publiceerde jeugdliteratuur en in Maatstaf en andere tijdschriften publiceerde hij poëzie. In 2023 kwam zijn bundel Verder kijken dan dichtbij uit: 38 nieuwjaarsgedichten en twee nieuwjaarsverhalen die hij schreef van 1983 tot 2023.

Harry Paus werkte als opleidingsdocent Nederlands aan de pabo, was betrokken bij het Expertisecentrum Nederlands en was leerplanontwikkelaar bij SLO.

Theo Pullens was tot voor kort hogeschooldocent en associate lector aan Avans Hogeschool, pabo Breda. In 2012 is hij gepromoveerd aan de Universiteit Utrecht op schrijfonderwijs in de bovenbouw van de basisschool. Tevens werkte hij mee aan de opleiding voor taalcoördinator. Hij heeft ook adviezen gegeven bij het College voor Toetsen en Examens over de eindtoets/doorstroomtoets basisonderwijs.

Maaike Pulles is onderzoeker bij het lectoraat Meertaligheid & Geletterdheid van NHL Stenden Hogeschool in Leeuwarden. Daarvoor werkte ze bij het Etoc (Expertisecentrum taal, onderwijs en communicatie) van de Rijksuniversiteit Groningen. Ze doet onderzoek naar taalvaardigheid, geletterdheid en meertaligheid en was als auteur betrokken bij enkele methodes voor begrijpend lezen. In 2021 promoveerde ze op een interactieonderzoek naar gesprekken rondom teksten tussen leerlingen in het basisonderwijs (dialogisch lezen).